موارد جایگزین سیم لحیم (لحیم کاری بدون سیم یا حتی هویه)

سیم لحیم جزو تجهیزات ضروری و مهم شرکت مونتاژ SMD محسوب می شود؛ زیرا تمامی اتصالات در مدارهای چاپی به کمک این سیم ها انجام می شود. به عبارتی قلع و سرب به عنوان اجزای تشکیل دهنده سیم لحیم در طی فرایند ذوب، قطعات را به مدار چسبانده و از نظر رسانایی نیز مشکلی ایجاد نمی کنند. چنانچه این تجهیزات را در دسترس نداشتید یا به هر دلیلی حین انجام کار تمام شد، از نوار چسب رسانا، اتصالات پیچی، گیره های اتصال، ترمینال بلوک ها و چسب های مایع رسانا برای جایگزین سیم لحیم می توانید استفاده نمایید. فندک، کبریت و یا شمع نیز می توانند به جای دستگاه هویه مورد استفاده قرار بگیرند.

۶ جایگزین سیم لحیم

با توجه به قیمت برد مدار چاپی و اهمیت بالایی که سیم لحیم برای حفظ سلامت مدار و اتصالات دارد؛ بهتر است حتما لحیم کاری را با بهترین سیم و با دقت زیادی انجام دهید؛ اما اگر به هر دلیلی سیم در دسترس شما نبود، می توانید برای برقراری اتصال از لحیم کاری بدون سیم استفاده نمایید. به عبارتی شما می توانید برای سیم لحیم جایگزین انتخاب کرده و لحیم کاری کنید. این جایگزین ها به شرح زیر هستند:

1. نوار چسب رسانا

به عنوان جایگزین برای سیم لحیم می توانید نوار چسب رسانا را به کار بگیرید. این شیوه بسیار ساده بوده و خیلی سریع اتصال را برقرار می کند. نوار چسب های رسانا لایه ای از فلز (اغلب مس) دارند که می توانند جریان الکتریسیته را خیلی راحت منتقل کنند. برای استفاده کافی است مقداری از این نوار چسب را روی محل اتصال گذاشته و به آرامی فشار دهید. مزایا و معایب این شیوه را در جدول زیر مشاهده می نمایید:

مزایا	معایب
· راحتی و سرعت بالا در زمان استفاده · عدم نیاز به ابزارهای خاص برای به کارگیری · مناسب برای اتصال های موقتی و کوتاه مدت	· احتمال جدا شدن به مرور زمان (دوام پایین) · مقاومت الکتریکی بالا نسبت به لحیم کاری

 2. اتصالات پیچی

برای اتصال قطعات بزرگ و ضخیم ممکن است با نچسبیدن لحیم مواجه شوید. اینکه چرا لحیم نمی چسبد به عوامل مختلفی مانند جنس سیم، قطعات و… بستگی دارد؛ اما شما برای رفع مشکل برقراری اتصال می توانید اتصالات پیچی را جایگزین سیم لحیم کنید. به بیان دیگر پیچ و مهره های مخصوصی هستند که با کمک آن ها می توانید اتصال بین دو قطعه را برقرار نمایید. مزیت ها و ایرادات این شیوه به شرح زیر است:

مزایا	معایب
· استحکام بالای اتصال · مناسب برای قطعات بزرگ یا سیم های ضخیم	· عدم امکان استفاده برای قطعه های کوچک · نیاز به ابزار مانند پیچ گوشتی

 3. گیره های اتصال، جایگزین سیم لحیم

برای برقراری اتصال های موقت بین قطعات الکترونیکی می توانید از گیره های فلزی که شبیه کلیپس هستند استفاده کنید. این جایگزین تا چندین بار قابل استفاده بوده و برای سیم ها یا قطعات با ابعاد مختلف امکان استفاده را دارند. مزیت ها و معایب گیره های اتصال در جدول زیر ارائه شده است:

مزایا	معایب
· سادگی و سرعت بالا برای استفاده · عدم نیاز به ابزار برای به برقراری اتصال · ویژه اتصال های موقت و کوتاه مدت · امکان جداسازی و استفاده دوباره اتصال ها	· دوام پایین و اتصال ضعیف · مقاومت الکتریکی بالا نسبت به لحیم کاری

 4. ترمینال بلوک ها

به عنوان جایگزین سیم لحیم می توانید از ترمینال بلوک ها نیز استفاده نمایید. سیم ها درون ترمینال ها قرار گرفته و با پیچ های مخصوص محکم می شوند. این روش نیز مزایا و معایب مخصوص به خود را دارد که در جدول زیر مشاهده می کنید:

مزایا	معایب
· اتصال محکم، ایمن و قابل اطمینان · قابلیت تغییر و تنظیم راحت	· نیاز داشتن به فضای بیشتر برای اتصال · مناسب نبودن برای قطعات و مدارهای کوچک

 5. چسب های مایع رسانا

چسب های مایع رسانا نیز برای جایگزین سیم لحیم انتخاب مناسبی خواهند بود. در مواد این چسب ها معمولا نیکل یا گرافیت وجود دارد که رسانا بوده و امکان انتقال جریان الکتریسیته را دارند. استفاده از این جایگزین بسیار راحت بوده و طرفداران زیادی نیز دارد. ایرادها و مزیت های چسب های مایع رسانا در زیر ارائه شده است:

مزایا	معایب
· استفاده خیلی سریع و راحت · عدم نیاز به ابزارهای حرارتی · مناسب برای اتصالات کوچک و ظریف	· دوام پایین و اتصال ضعیف · مقاومت الکتریکی نسبتا بالا

 6. درهم پیچیدن سیم ها بدون لحیم کاری

به عنوان آخرین روش برای جایگزین سیم لحیم و برقراری اتصال بدون لحیم کاری، پیچیدن سیم ها به یکدیگر را پیشنهاد می دهیم. در شرایطی که ابزار لحیم مناسب ندارید، می توانید صرفا سیم ها را به هم چسبانده و بپیچانید تا به خوبی به یکدیگر بچسبند. فراموش نکنید که برای ایمنی بیشتر حتما باید محل اتصال را با چسب های برق عایق بپوشانید. مزایا و معایب این شیوه به شرح زیر خواهد بود:

مزایا	معایب
· استفاده خیلی سریع و راحت · عدم نیاز به ابزار · مناسب برای اتصال سیم ها با ابعاد مختلف	· دوام پایین و اتصال ضعیف · مقاومت الکتریکی نسبتا بالا

 برقرای اتصال و لحیم کاری بدون داشتن هویه!

در برخی موارد ممکن است شما سیم لحیم داشته باشید؛ اما دستگاه هویه یا ابزار حرارتی مناسب برای لحیم کاری در دسترس شما نباشد. در این شرایط می توانید از جایگزین های مناسب هویه استفاده کنید که شامل موارد زیر می شوند:

• فندک
• کبریت
• شمع
• باتری قوی مانند باتری خودرو
• اجاق گاز یا پیک نیک
• و…

دقت داشته باشید که کنترل حرارت برای این ابزارها کمی دشوار بوده و احتمال آسیب دیدن مدار نیز وجود دارد؛ پس توصیه می کنیم هنگام استفاده دقت لازم را داشته باشید یا حتما از دستگاه هویه استفاده نمایید.

نکات قابل توجه لحیم کاری یا استفاده از جایگزین سیم لحیم یا هویه

برای لحیم کاری در حالت عادی و یا در صورتی که تجهیزات لحیم کاری شما کامل نیست و ناچار به استفاده از جایگزین برای دستگاه حرارتی یا سیم لحیم هستید، لازم است نکات زیر را مد نظر قرار دهید:

• با توجه به احتمال ایجاد دود، لازم است محل لحیم کاری تهویه مناسب داشته باشد.
• استفاده از ماسک هنگام لحیم کاری را توصیه می کنیم.
• داشتن دستکش و عینک را نیز برای انجام پیشنهاد می دهیم.
• در صورت استفاده از ابزارهای حرارتی جایگزین مانند شمع، اجاق و… مراقب شعله های آتش و خطرات پیرامون آن باشید.
• از عجله کردن هنگام انجام کار بپرهیزید.
• مطمئن شوید که فلز شما قابل لحیم باشد. تیتانیوم، فولاد، کروم و سایر آلیاژهای فلز مبتنی بر نیکل قابل لحیم کاری نیستند.
• حتما قبل از شروع فرایند لحیم محل اتصال را تمیز کنید تا گرد و غبار نداشته باشد.

جمع بندی موارد مناسب برای جایگزین سیم لحیم

برای برقراری اتصال بین دو قطعه الکترونیکی یا محکم کردن اتصالات روی مدار نیاز به هویه و سیم لحیم خواهید داشت. در صورت نبود سیم لحیم می توان از نوار چسب رسانا، پیچاندن سیم ها به هم، چسب های مایع رسانا، ترمینال بلوک ها، گیره های اتصال و یا اتصالات پیچی به عنوان جایگزین سیم لحیم استفاده نمود. فندک، اجاق گاز، شمع، کبریت و… نیز می توانند ابزارهای حرارتی مناسبی به جای دستگاه هویه باشند. لازم به ذکر است که همواره مطمئن ترین شیوه برای اتصال، لحیم کاری با سیم مخصوص بوده و شیوه های پیشنهادی صرفا در شرایط خاص باید مورد استفاده قرار بگیرند. در بخش نظرات پاسخگوی سوالات شما هستیم.

سوالات متداول جایگزین های سیم لحیم

مواد تشکیل دهنده سیم لحیم چیست؟

مواد سرب، قلع و فلاکس اصلی ترین موارد تشکیل دهنده سیم لحیم هستند. مس، ایندیم و بیسموت نیز برای رطوبت پذیری، پایین آمدن نقطه ذوب و انعطاف پذیری به این ترکیب اضافه می شوند.

آیا با هر مدل سیم فلزی می توان لحیم کاری انجام داد؟

خیر؛ سیم های لحیم کاری ویژگی های مخصوصی از جمله نقطه ذوب پایین دارند که در هر نوع سیمی وجود ندارد.