علائم خرابی مقاومت در برد smd و dip و دلایل آن
از آنجایی که مقاومت ها معمولا در قسمت های انتهایی مدار قرار دارند، احتمال سوختن آنها در مدار کم است؛ بنابراین برای تست برد های smd و dip توصیه می شود ابتدا به سراغ ماژول های جلویی بروید. در صورتی که فکر می کنید مقاومت برد دارای اشکال است، ابتدا علائم خرابی مقاومت را از نظر فیزیکی بررسی کنید. اگر قطعه ترک خورده یا شکستگی دارد، احتمالا مقاومت به دلیل شوک های خارجی سوخته است. این ماژول یکی از پرکاربردترین و کلیدی ترین اجزا در تولید برد الکترونیکی می باشد؛ به همین علت سلامت آن تاثیر زیادی در کارکرد صحیح مدار خواهد داشت.
نشانه های خرابی مقاومت در مدار الکتریکی
در حالت کلی بهتر است بدانید از آنجایی که مقاومت ها در قسمت های پایانی مدار استفاده می شوند و جزء بخش های ابتدایی نیستند، احتمال سوختن آنها بسیار کم می باشد؛ به همین علت اگر به منظور عیب یابی بورد می خواهید مقاومت ها را تست کنید، توصیه می شود ابتدا این کار را برای قطعات ابتدایی دیگر انجام دهید و در آخر به سراغ مقاومت ها بروید. در اینجا به بررسی مهم ترین علائم خرابی مقاومت در بردهای الکتریکی می پردازیم.
1. متلاشی شدن بدنه مقاومت
در صورتی که جریان بیش از حد مجاز به مدار الکتریکی اعمال گردد، ممکن است مقاومت از بین رفته و متلاشی شود. این اتفاق باعث ایجاد ناپایداری در مقاومت یا قطع شدن و افزایش میزان مقاومت در مدار بروز پیدا می کند.
2. وجود ترک در بدنه مقاومت
اعمال بار اضافی بر مقاومت ها یا وارد کردن شوک های خارجی به این قطعه، ممکن است باعث ایجاد ترک بر روی بدنه آنها شود. در این حالت نیز مقاومت حالتی ناپایدار خواهد داشت یا عملکرد آن به صورت قطع شدن یا افزایش میزان مقاومت بروز می کند.
3. تغییر رنگ مقاومت
یکی از مهم ترین علائم خرابی مقاومت در مدار، تغییر رنگ قطعه است. در صورتی که مقاومت مناسبی را برای قسمتی از مدار انتخاب نکنید یا ولتاژ بسیار زیادی را به برد اعمال کنید، امکان خرابی و سوختن این قطعه وجود دارد. در برخی از موارد نیز وجود گازها یا مواد خورنده باعث تغییر رنگ مقاومت خواهد شد.
4. تغییر مقدار مقاومت
قطعات مختلف الکتریکی از جمله مقاومت ها تا حد مشخصی از حرارت را تحمل می کنند. بالا رفتن بیش از حد دما یا گرم شدن زیاد، باعث تغییر میزان مقاومت خواهد شد.
نوع و علت خراب شدن مقاومت در مدار
در اینجا به بررسی کلی انواع مختلف خرابی های احتمالی که ممکن است در مقاومت بروز کنند به همراه دلایل احتمالی هریک از آنها می پردازیم.
| حالت خرابی مقاومت | نوع خرابی مقاومت | دلایل خرابی مقاومت |
| قطع و افزایش مقاومت در مدار | فرسودگی مقاومت | اضافه بار، موج، پالس |
| قطع و افزایش مقاومت در مدار | تغییر مقاومت | دما و رطوبت زیاد، قطع ارتباط |
| قطع و افزایش مقاومت در مدار | خوردگی مقاومت | وجود برخی از گازها یا مواد خورنده |
| قطع و افزایش مقاومت در مدار | وجود ترک در مقاومت | اضافه بار، شوک های خارجی |
| قطع و افزایش مقاومت در مدار | لایه برداری الکترود | شوک های خارجی |
| قطع و افزایش مقاومت در مدار | فرسایش لحیم کاری | شرایط نامناسب لحیم کاری |
| اتصال کوتاه یا کاهش مقدار مقاومت | تغییر مقاومت | وجود اضافه بار |
| مقاومت ناپایدار | ترک خوردگی مقاومت | استرس های بیرونی |
| مقاومت ناپایدار | تغییر میزان مقاومت | دما و رطوبت بالا |
| مقاومت ناپایدار | خراب شدن مقاومت | اضافه بار، موج، پالس |
روش تشخیص سوختن مقاومت smd و dip
در صورتی که مدار شما به درستی عمل نمی کند یا می خواهید قطعات موجود در برد را به لحاظ سلامت تست بررسی نمایید، می توانید از شیوه های زیر برای بررسی علائم خرابی مقاومت کمک بگیرید.
- بازرسی بصری
- تست با مولتی متر
- تطبیق مقدار
- استفاده از تستر قطعه
1. بازرسی بصری مقاومت
در اولین گام برای تشخیص هرگونه مشکل در این قطعه الکتریکی، بهتر است علائم خرابی مقاومت را به صورت بصری بررسی کنید. مشاهده هرگونه نشانه فیزیکی مانند تغییر رنگ، شکستگی یا ترک خوردگی، با یک نگاه ساده و دقیق، قابل تشخیص خواهد بود.
2. تست مقاومت با مولتی متر
شما می توانید با استفاده از مولتی متر، میزان مقاومت مورد نظر خود را بررسی کنید. کافی است مراحل زیر را دنبال کنید.
- مولتی متر و مقاومت مد نظر خود را بردارید.
- مولتی متر را روی حالت سنجش مقاومت قرار دهید.
- پروب های مولتی متر را به دو سر مقاومت وصل کنید. از آنجایی که این قطعه دارای قطبیت نیست، اتصال دو سر آن به مثبت و منفی مولتی متر تفاوتی نخواهد داشت.
- عدد نمایش داده شده روی مولتی متر نشانگر مقدار مقاومت می باشد.
- در صورتی که OL را مشاهده کردید، به این معنی است که مقاومت باز دارید.
- نشان دادن علامت عدد صفر در مقاومت، به این معنی است که شما یک مقاومت کوتاه دارید.
- اگر می خواهید مقاومت smd را در مدار بررسی کنید، ابتدا باید مدار را خاموش نمایید؛ در غیر این صورت، مولتی متر مقاومت معادل را نشان خواهد داد.
3. تطبیق مقادیر مقاومت
در صورتی که در اندازه گیری مقاومت توسط مولتی متر، عدد صفر یا OL را مشاهده نکردید، باید مقدار به دست آمده را با عدد درج شده روی مقاومت مقایسه نمایید. با محاسبه این مقادیر و تطبیق آنها، می توانید از سلامت مقاومت اطمینان حاصل کنید. دقت داشته باشید برای تطبیق این مقادیر باید درصد خطای قطعه را نیز در نظر بگیرید؛ به عنوان مثال یک مقاومت 100 اهم با تلرانس 5 درصد، می تواند عددی بین 95 تا 105 داشته باشد.
4. استفاده از تستر قطعه
یکی از ساده ترین روش های بررسی علائم خرابی مقاومت، استفاده از تستر قطعه است. در صورتی که با مشاهده بصری سوختگی یا فرسودگی ماژول قابل تشخیص نباشد، می توانید از این دستگاه الکترونیکی برای تست قطعات smd و dip کمک بگیرید. مراحل زیر در انجام تست مقاومت به شما کمک خواهند کرد:
- تستر قطعات را روشن کنید.
- مقاومت را در سوکت تستر بگذارید.
- دکمه تست را بفشارید.
- مقدار اهم نشان داده شده توسط دستگاه را بررسی نمایید.
تاثیرات خرابی مقاومت در برد الکتریکی
در صورتی که به علائم خرابی مقاومت به موقع توجه نشود، ممکن است هریک از موارد زیر در مدار اتفاق بیفتد.
- بالا رفتن دمای برد: در صورتی که مقاومت دچار خرابی شود، دمای برد بیش از حد بالا می رود؛ در نتیجه ممکن است به علت حرارت زیاد، دیگر اجزا نیز دچار آسیب شوند.
- بروز نقص در مدار: با ایجاد خرابی در مقاومت، ولتاژها و جریان های مرتبط با آن تغییر خواهند کرد؛ در نتیجه ممکن است سیگنال های به دست آمده یا عملکرد دیگر قطعات نیز دچار اختلال شود.
- بالا رفتن هزینه ها: خرابی قطعات مرتبط با مدار یا اجزای حساس، سوختن مقاومت می تواند باعث از کار افتادن برخی از قسمت ها و نیاز به تعمیر تعداد بیشتری از ماژول های وابسته شود. در شرایط حساس احتمال خرابی کامل برد یا دستگاه نیز وجود دارد.
اصلی ترین علائم خرابی مقاومت چیست؟
مهم ترین علائم خرابی مقاومت در مدار، تغییرات فیزیکی هستند که با بازرسی بصری قابل تشخیص خواهند بود. ترک خوردن مقاومت، شکستگی و تغییر رنگ از اصلی ترین نشانه های سوختن قطعه می باشند که به دلایل مختلفی مانند شوک های خارجی یا اضافه بار شدید رخ می دهند. برای تشخیص انواع خرابی مقاومت؛ در صورتی که با نگاه کردن قابل تشخیص نباشد، می توانید از مولتی متر یا تستر قطعه کمک بگیرید.
سوالات متداول؛ علائم خرابی مقاومت
چطور می توان مقدار مقاومت سیاه شده که رنگبندی آن مشخص نیست را فهمید؟
برای فهمیدن مقدار مقاومت سیاه شده، ابتدا سعی کنید با استفاده از مولتی متر مقدار آن را اندازه گیری کنید؛ در صورتی که مقدار آن مشخص نبود، از نقشه مدار برای پیدا کردن میزان مقاومت کمک بگیرید.
علت داغ شدن غیر طبیعی مدار پس از کار کردن چیست؟
در صورتی که دمای برد الکتریکی پس از روشن شدن به طرز غیر عادی بالا رفت، ابتدا سلامت آنها را تست کنید؛ اگر همه قطعات سالم بودند، بررسی نمایید که آیا مقدار مقاومت های انتخاب شده مناسب هستند.
آیا مقاومت سر مثبت و منفی دارد؟
مقاومت در دسته اجزای دوقطبی قرار ندارد؛ به همین علت جهت قرارگیری آن در مدار تفاوتی نخواهد داشت.
